Ավետիք Իսահակյան Եղնիկը

«Մի անգամ իմ բարեկամ մի որսորդ մեր հանդի անտառուտ սարերից մի եղնիկ նվեր բերեց երեխաներիս համար»:
Այսպես սկսեց ընկերս աշնանային մի երեկո, երբ նստած միասին նրա պատշգամբում, հիացած նայում էինք հեքիաթական վերջալույսով վարվռուն սարերին, որոնց վրա մակաղած հոտերի նման մեղմորեն հանգչում էին ոսկեգեղմ անտառները:
«Այդ մի մատաղ ու խարտյաշ եղնիկ էր`  խորունկ, սև ու ջինջ աչքերով, որ ծածկվում էին երկայն, նուրբ թարթիչների տակ:
Կամաց-կամաց մեր վրա սովորեց նա. էլ չէր փախչում, չէր վախենում մեզնից. մանավանդ շա՜տ մտերմացել էր երեխաներիս հետ. նրանց հետ միասին վազվզում էր պարտեզում, նրանց հետ ճաշում էր, նրանց հետ քնում:
Մի բան ինձ շատ էր զարմացնում: Եղնիկը թեև այնպես ընտելացել էր մեզ, սովորել էր մեր տանն ու դռանը, բայց մեկ-մեկ մեզնից թաքուն բարձրանում էր այս պատշգամբը և ուշագրավ, լռիկ նայում էր հեռու` անտառներով փաթաթված սարերին. ականջները լարած խորասույզ լսում էր անտառների խուլ ու անդուլ շառաչը, որ երբեմն ուժեղանում էր, երբեմն բարականում` նայելով հովերի թափին: Նայում էր նա այնպե՜ս անթարթ և այնպե՜ս ինքնամոռաց, որ երբ պատահում էր բարձրանում էի պատշգամբը, ինձ բավական միջոց չէր նկատում և երբ հանկարծ ուշքի էր գալիս, նետի պես ծլկվում էր մոտիցս… Արդյոք գիտե՞ր նա, որ ինքը ղողանջուն անտառների ազատ երեխան է եղել, որ մայրը այնտեղ է կաթ տվել իրեն, որ այնտեղ է իր հայրը եղջյուրները խփել կաղնիներին: Արդյոք, գիտե՞ր, որ այդ խուլ շառաչը անուշ-անուշ օրորել է իրեն առաջին անգամ, և ո՞վ գիտե, գուցե, երազներ է բերել իրեն, սիրուն երազներ… Խե՜ղճ եղնիկ… Կարոտ` իր սիրած գուրգուրող անտառներից և զանգակ աղբյուրներից, իր խարտյաշ մորից և շնկշնկան հովերի հետ վազող ընկերներից` հիմա տանջվում, տառապում է մեզ մոտ, մտածում էի ես: Եվ այնպես սրտանց ցավակցում էի նրան… Չէ՞ որ նա էլ մեզ պես մտածող և զգայուն հոգի ունի:
Ես շատ էի հարգում նրան, խնդրեմ չծիծաղես վրաս, այո՛, այնքան, որ երբ նա բարձրանում էր պատշգամբը, հեռացնում էի երեխաներիս, և թողնում էինք նրան մենակ իր ապրումների հետ…
Երբ գրկում էի նրան, այդ նազելի էակին, և նայում էի լեռնային աղբյուրների նման վճիտ աչուկների մեջ` տեսնում էի այնտեղ մի թախծալի, երազուն կարոտ…
Մի գիշեր, մի քամի գիշեր էր, սարերից անսանձ փչում էր քամին, դուռն ու պատուհանները ծեծում ու ծեծկում: Պարզ լսվում էր, որ այնտեղ, անտառում, դարավոր կաղնիներն ու վայրի ընկուզենիները ճակատում էին հողմի դեմ` աղմկում և գոռում: Եվ քամին բերում էր անընդհատ անտառի այդ լիակուրծք խշշոցն ու մռունչը, ու թվում էր թե` հենց մեր դռան առջև է աղմկահույզ, հողմածեծ անտառը: Երեխաներս վախից կուչ էին եկել. մինչդեռ եղնիկը դողում էր մի խենթ սարսուռով: Աչքերը կայծակին էին տալիս: Անթարթ, ամբողջովին լսելիք դառած` ականջ էր դնում նա անտառի հուժկու շառաչին, որ խոսում էր նրա հետ մայրենի լեզվով:
Անտառը կանչում է նրան, ընկերների ազատ վազքն է տեսնում նա մթին թավուտների մացառուտ ժայռերն ի վեր,- մտածում էի ես:
Մի փոքր հետո ավելի սաստկացավ քամին` փոթորիկ դառնալու չափ. մեկ էլ աղմուկով բացվեցին լուսամուտի փեղկերը, և մի ուժգին շառաչ միանգամից ներս խուժեց: Եղնիկը հանկարծակի մի ոստյունով ցատկեց լուսամուտի գոգը` աչքերը սուզելով շառաչուն խավարի մեջ: Ես իսկույն վրա վազեցի բռնելու նրան, սակայն նա մի ակնթարթի մեջ թռավ լուսամուտից պարտեզը և ծածկվեց խավարների մեջ…
Դե՛հ, հիմա՛ գնա ու գտիր նրան իր հայրենի անծայր անտառներում…»:

Դուրս գրիր անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ բացատրիր և սովորիր:

Վերջալույս -մայրամուտ,մակաղել-հավաքվել,ոսկեգեղմ-ոչխարի ոսկե մորթի,անդուլ-անդադար

Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը: փախչել,երբ,պատշգամբ,ակնթարթ

Петрик и ваза

Маленького Петрика мама оставила дома, а сама пошла в булочную. Петрик подошёл к окну. На окне стояла ваза. Большая разноцветная бабочка села на край вазы. Петрику захотелось поймать бабочку. Он размахнулся… и ударил по вазе. Ваза упала и разбилась. Петрик испугался: «Что теперь будет? Что скажет мама?». Мальчик собрал осколки, отнёс на огород и закопал их в землю маленькой лопаточкой. Потом сел у окна и стал ждать маму. Только мама открыла дверь, Петрик подбежал к ней и сказал: — Мама, это ведь не я разбил вазу, не я отнёс осколки на огород и закопал их там маленькой лопаточкой. В глазах мамы Петрик почувствовал тревогу. — Кто же разбил вазу? — спросила мама. — Бабочка … — тихо ответил Петрик. Мама удивилась. — Как бабочка разбила вазу — понятно… — сказала она. — Но как она отнесла осколки на огород и там закопала — это я понять не могу! Петрик посмотрел на маму и заплакал.

1. Как Петрик разбил вазу?

2. Что он сказал маме?

3. Чему удивилась мама?

4. Почему Петрик заплакал?

 

Соберите пословицы и запишите их.

У лжи                                                      не стоит одной правды.

Один раз солгал                                   короткие ноги.

Тысяча неправд                                  навсегда лгуном стал.

 

разбить-сломать

ходить-идти

грустить-печалиться

кушать-есть

думать-мыслить

 

СИНОНИМЫ

Мальчик разбил вазу.

Аииа грустила.

Дети сели кушать.

АНТОНИМЫ

 

грустиый — весёлый

сильный-слабый

высокий-низкий1

 

Սասունցի Դավիթ 4-րդ հատված

Էս դարում Մըսըր անհաղթ ու հզոր
Մըսրա Մելիքն էր նըստած թագավոր։
Հենց որ իմացավ՝ էլ Մըհեր չըկա,
Վեր կացավ կըռվով Սասունի վըրա։
Ձենով Օհանը ահից սարսափած՝
Թըշնամու առաջն ելավ գըլխաբաց,
Աղաչանք արավ, ընկավ ոտները.
— Դու եղիր, ասավ, մեր գլխի տերը,
Ու քու շըվաքում քանի որ մենք կանք,
Քու ծառան լինենք, քու խարջը միշտ տանք,
Միայն մեր երկիր քարուքանդ չանես
Ու քաղցըր աչքով մեզ մըտիկ անես։
— Չէ՛, ասավ Մելիք, քու ամբողջ ազգո
Անց պիտի կենաս իմ թըրի տակով,
Որ էգուց-էլօր, ինչ էլ որ անեմ,
Ոչ մի սասունցի թուր չառնի իմ դեմ։
Ու գընաց Օհան՝ բոլոր-բովանդակ
Սասունը բերավ, քաշեց թըրի տակ
Մենակ Դավիթը, ինչ արին-չարին,
Մոտ չեկավ դուշման Մելիքի թըրին։
Եկան քաշեցին՝ թե զոռով տանեն,վ
Թափ տըվավ, մարդկանց գըցեց դես ու դեն,
Փոքրիկ ճըկույթը մի քարի առավ,
Ապառաժ քարից կըրակ դուրս թըռավ։
— Պետք է սպանեմ էս փոքրիկ ծուռին,
Ասավ թագավորն իրեն մեծերին։
— Թագավո՛ր, ասին, դու էսքան հըզոր,
Թըրիդ տակին է ողջ Սասունն էսօր.
Ի՞նչ պետք է անի քեզ մի երեխա,
Թեկուզ իր տեղով հենց կըրակ դառնա։
— Դո՛ւք գիտեք,- ասավ Մըսրա թագավոր,-
Բայց թե իմ գըլխին փորձանք գա մի օր,
Էս օրը վըկա,
Սըրանից կըգա։

 

Մսրա Մելիքը  հենց որ իմացավ Առյուծ Մհերը չկա։

Հարձակվեց Սասունի վրա։

Ձենով Օհանը խնդրեց ,որ իրենց չկոտորի և  քաղցր աչքով նայի։

Մելիքը պահանջեց ,որ բոլորը իր թրի տակով անցնեն։

Բոլորը անցան բացի Դավիթից։

Մելիքը հրամայեց սպանել Դավթին։

Մտերիմները չթողեցին սպանի Դավթին։

Մելիքը վախեցավ Դավիթից։

 

 

 

Հպարտ Մհերը

Մսրա մելիքը  հենց իմացավ որ առյուծ մհոերը չկա հարցակվեց Սասունի վրա։

 

Բաժանում երկնիշ թվի

 

1. Կատարի՛ր բաժանում:

• 58500 : 25 =2340
• 1472 : 23 =64
• 4590 : 45 =12
• 19965 : 33 =605

2. Կատարի՛ր գործողությունները.

• 12 մ – 6 դ=120դմ-6դմ=114դմ
• 62 մ 12 սմ – 28 սմ =6212սմ-28սմ=6184սմ
• 5 կմ – 5 մ =5000մ-5մ=4995մ
• 12 մ 2 դմ – 8 դմ =122դմ-8դմ=114դմ

3. 50 մ երկարությամբ մետաղալարի փաթեթն արժե 7500 դրամ: Որքա՞ն պետք է վճարել այդ լարից 24 մ գնելու համար:              Լուծում  7500:50=150    24X150=3600դրամ

Սասունցի Դավիթ, 4-րդ հատված

Էս դարում Մըսըր անհաղթ ու հզոր
Մըսրա Մելիքն էր նըստած թագավոր։
Հենց որ իմացավ՝ էլ Մըհեր չըկա,
Վեր կացավ կըռվով Սասունի վըրա։
Ձենով Օհանը ահից սարսափած՝
Թըշնամու առաջն ելավ գըլխաբաց,
Աղաչանք արավ, ընկավ ոտները.
— Դու եղիր, ասավ, մեր գլխի տերը,
Ու քու շըվաքում քանի որ մենք կանք,
Քու ծառան լինենք, քու խարջը միշտ տանք,
Միայն մեր երկիր քարուքանդ չանես
Ու քաղցըր աչքով մեզ մըտիկ անես։
— Չէ՛, ասավ Մելիք, քու ամբողջ ազգով
Անց պիտի կենաս իմ թըրի տակով,
Որ էգուց-էլօր, ինչ էլ որ անեմ,
Ոչ մի սասունցի թուր չառնի իմ դեմ։
Ու գընաց Օհան՝ բոլոր-բովանդակ
Սասունը բերավ, քաշեց թըրի տակ
Մենակ Դավիթը, ինչ արին-չարին,
Մոտ չեկավ դուշման Մելիքի թըրին։
Եկան քաշեցին՝ թե զոռով տանեն,
Թափ տըվավ, մարդկանց գըցեց դես ու դեն,
Փոքրիկ ճըկույթը մի քարի առավ,
Ապառաժ քարից կըրակ դուրս թըռավ։
— Պետք է սպանեմ էս փոքրիկ ծուռին,
Ասավ թագավորն իրեն մեծերին։
— Թագավո՛ր, ասին, դու էսքան հըզոր,
Թըրիդ տակին է ողջ Սասունն էսօր.
Ի՞նչ պետք է անի քեզ մի երեխա,
Թեկուզ իր տեղով հենց կըրակ դառնա։
— Դո՛ւք գիտեք,- ասավ Մըսրա թագավոր,-
Բայց թե իմ գըլխին փորձանք գա մի օր,
Էս օրը վըկա,
Սըրանից կըգա։

1. Դուրս գրել անծանոթ բառերը և բացատրիր:  Ապառաժ-ժայռ, դուշման-թշնամի
2. Բացատրել աղաչանք անել-խնդրանք, քաղցր աչքով մտիկ անել- ուշադիր լինել, կրակ դառնալ-սաստիկ բարկանալ  արտահայտությունները:
3. Վերնագրել հատվածը:Խրոխտ Դավիթ
4. Հատվածը կարդալուց հետո ի՞նչ կարծիք կազմեցիր Մելիքի մասին. ինչպիսի՞ն էր նա, բնութագրիր:Նա շատ ագահ, շատ չար ու խորամանկ էր։
5. Կազմիր  հարցեր և առաջադրանքներ այս հատվածի վերաբերյալ: Տվյալ հաատվածից գտնել 5 առարկա , հատկանիշ գործողություն ցույց տվող բառերը։

I study…

I study at “Mkhitar Sebastatsi Educomplex” . It is a big Educomplex which has several schools.  My school is called “Eastern school” or “New School” .  I love my school, because it is one of the best schools in our city. My school building is wide . It has a big outdoor playground . In summer there is also a big swimming- pool where  we can swim. At school we study many different subjects. For each subject there is a special laboratory. We all have our own notebooks and we  use them  during classes for our studies. Our school has its own canteen where we have lunch. Our teachers teach us with great care and patience.We also travel much with our teachers. I like to go to school and I love my school so much.

Հանդիպում

Մենք այսօր հանդիպեցինք Էրիկ Գրիգորյանին, նա Շրջակա միջավայրի նախարարն է, նրա որդին իմ դասընկերն է և իրար հետ խաղում ենք , լավ օր անցկացնում։ Նա մեզ ասաց, որ աղբ չթափենք շրջապատը չաղտոտենք, բնությունը պահպանենք։

Հարավային Ամերիկա

Լրացնել բաց թողնված բառերը՝

Հարավային Ամերիկայում, որ ձևով նման է եռանկյան, ընդամենը 12 անկախ երկիր կա, նաև Գվիանան, որը պատկանում է Ֆրանսիային:

Հարավային Ամերիկայում կան անապատներ, բարձրաբերձ լեռներ, իսկ Վենասուելայում` Հուրոն գետի վրա գտնվում է աշխարհի ամենաբարձր ջրվեժը` Անխելը, որն ունի 979 մետր բարձրություն: Մայրցամաքի ամենամեծ պետությունը Բրազիլիան է։ Հարավային Ամերիկայի ամենաբարձր լեռը Ակոնկագուան է, 6960 մետր բարձրությամբ, որը գտնվում է Արգենտինայում: Արգենտինայում է գտնվում նաև մայրցամաքի ամենամեծ անապատը՝ Պատագոնիան։ Ամենաերկար գետը Ամազոնն է, որը հիմնականում հոսում է Բրազիլիայի տարածքով, ընդհանուր երկարությունը կազմում է 6440 կիլոմետր։  Ամազոնում են գտնվում պիրանիա ձկները և հսկա ալիգատորները։

Я себастаци

Я настоящий себастаци. Люблю путешествоватъ, eздить на велосипеде. В нашей школе много спортивных секций. Есть ферма и конюшня.Мы часто ходим в театр. Мои дети тоже будут ходить в мою школу.