Վանի թագավորություն

Ողջույն , հետաքրքրասեր պատանի, արի միասին աշխատենք:

Անուն Արեն

Ազգանուն Ղազարյան

Ազգությունը Հայ

Քաղաքը Երևան

Երկիրը Հայաստան

1.Ինչպես է կոչվել, այն երկիրը, որտեղ կազմավորվել է հայ ժաղավուրդը

Ա․ Վանի թագավորություն

Բ.ըստ վրացիների Սոմխեթի

2.Փորձիր ներկայացել Հայկական լեռնաշխարհի

ա.5 խոշոր գետերը Կուր, Արաքս, Եփրատ, Ճորոխ, Տիգրիս

բ. 3 մեծ լճերը Վանա լիճ,Ուրմիա լիճ,Սևանա լիճ

գ.լեռները-դասավորիր լեռները/Արագած, Մասիս, Սիս, Սիփան, Նեմրութ/

Ա.հարավից հյուսիս բ. Ըստ բարձրության

ըստ բարձրության Սիփան, Նեմրութ, Սիս, Արագած, Մասիս

—————————— ——————————

——————————- ——————————-

———————————- ———————————

———————————— ————————————-

4.Փորձիր լրացնել

Մասիս Արագած լեռների միջև Արաքսի /Երասխի/ միջին հոսանքում փռված է

Արարատյան դաշտավայրը ,որտեղ գտնվել են Հայաստանի հինավուրց մայրաքաղաքները՝ Էրեբունին, Արտաշատը,Արմավիրը

Դվինը, գտնվում է նաև Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաքը Երևանը;

5.Ըստ Անանաիա Շիրակացու «Աշխարհացույցի» Մեծ Հայքը բաժանված էր 15 նահանգների «աշխարհների»: Փորձիր լրացնել:

Ա.տարածքով ամենամեծը ներկիր կարմիր

Բ.տարածքով ամենափոքրը ներկիր դեղին

6.Փորձիր նշել 5 պայման, որոնց առկայության դեպքում կարող է ստեղծվել պետություն

1․ Տարածք

2․ Միատարր բնակչություն

3․ Բանակ

4․ Ենթակառուցվածքներ

7.Վանի թագավորության այլ անվանումները Սոմխեթի, Ուրարտու, Արմենիա, Նարիրի

Փորձիր լրացնել աղյուսակը

արքա Սարդուրի Առաջին Մենուա Արգիշտի Առաջին Սարդուրի Երկրորդ

Կառավարման թթ-

ները/մոտ/

Հիմնած քաղաքները

Ներքին

քաղաքականություն

Արտաքին

քաղաքականություն

8.Վանի թագավորության երեք գլխավոր աստվածները Վահագն,Աստղիկ,Անահիտ

9.Փորձիր գտնել Վանի թագավորության թագավորների անվանումները

ՄենուահյգֆգդսոեռհգֆալօհԻշպուինիււըւըւեռեռհգհգՍՍարդուրիԱՍԱՍԱրգիշտիՀԳՀՍԳՀԳՌուսա լկլկլլկԱրամեռտռտռտ

Իմ մեկ օրը Սարդուրի ll-ի օրոք Ք․Ա 764-735 թթ․

Ես Սարդուր II-ի օգնականն էի։Ամբողջ օրը ձիու վրա նստած գնում էինք կռվի։Գնացինք թշնամու դեմ, սկսեց նետաձգությունը։Ուզեցին խոցել արքային բայց ես պաշտպանեցի և հակահարված տվեցի, բոլոր զինվորներին պաշտպանում էի ոչ մի զոհ չունեինք, իրենք շատ զոհեր ունեին։Վերջում հենց կռիվը վերջացավ արքան բոլորիս պարգևատրեց, բոլորիս նժույգ նվիրեց։Մենք հպարտանում էինք մեր արքայով, որ այդքան ուժեղ և բարի արքա ունեինք։

Գոյական, գործնական աշխատանք

1. Տրված գոյականները դարձրու ինչի՞, ու՞մ հարցին պատասխանող, ընդգծիր վերջավորությունները և բացատրիր տարբերությունը:
Ծառ-ծառի, սեղան-սեղանի,  ուսանող-ուսանողի, րոպեի, գինի-գինու, տիրուհի-տիրուհու, այգի-այգու, հոգի-հոգու, օր-օրվա, ժամ-ժամվա, ամիս-ամսվա, գարուն-գարնան, որոշում-որոշման,  ձմեռ-ձմռան, քույր-քրոջ, ընկեր-ընկերոջ, տանտիկին-տանտիկնոջ, հայր-հայրիկի, մայր-մայրիկի, եղբայր-եղբոր, անկյուն-անկյան, սյուն-սյան, տուն-տան, ուրախություն-ուրախության, սեր-սիրո, կորուստ-կորստյան, աղջիկ-աղջկա:
2. Որևէ, ինչ-ինչ, ոչ մի, այլևայլ, յուրաքանչյուր, ամբողջ, բոլոր բառերի հետ եզակի կամ հոգնակի թվով գոյականներ գործածիր:Որևէ սեղան, ինչ-ինչ պատճառ, ոչ մի մարդ, այլևայլ կարծիք, յուրաքանչյուր ուսուցիչ, ամբողջ քաղաք, բոլոր մարդիկ
3. Արկղ-արկղներ, ժամացույց-ժամցույցներ, հանդապահ-հանդապահներ, ծրագիր-ծրագրեր, երեխա-երեխաներ, տիկին-տիկիններ, թռչուն-թռչուններ, վագր-վագրեր, մեծատուն-մեծատներ, հացատուն-հացատներ, տղամարդ-տղամարդիկ, գառ-գառներ, գրագիր-ծրագեր, նուռ-նռեր, ականակիր-ականակիրներ,հանքափոր-հանքափորներ, նավթահոր-նավթահորեր, օրագիր-օրագրեր, մատենագիր-մատենագիրներ, դեղատուփ-դեղատուփեր, խմբերգ-խմբերգեր, գրաշար-գրաշարներ, դիմագիծ-դիմմագծեր գոյականների հոգնակին կազմիր:
4. Փակագծերում գրված  գոյականները դարձրու հոգնակի և համապատասխանեցրու նախադասությանը:
Ա. Հայ (նախարար-նախարարները) Արտաշատի ժողովի (վճիռ-վճիռներով) հետո քաշվեցին իրենց (աշխարհ-աշխարները)  և, անցնելով առօրյա (գործ-գործերնին), սպասում էին Պարսկաստանի (լուր-լուրերին) :
Բ. Պատառոտված (հագուստներով) որբ (երեխաները)  կուչ էին եկել հարուստ (տուն-տների) (պատ-պատերի)  տակ:
Գ.  Հաստաբուն (ընկուզենի-ընկուզենիների) տակ` հասարակ (նստարան-նստարանների) վրա, տեղավորվել էին բավական մեծ թվով (մանուկ-մանուկներ), (պատանիպատանիներ):
Դ. Աշխարհի (ցավ-ցավերին) անտեղյակ` արևը բարձրանում է (սար-սարեինի) լազուրից և հավասարապես լուսավորում (լեռ-լեռների) ալևոր (գլուխ-գլուխները), թշնամու ( բանակ-բանակները), ծխացող (տուն-տները) լեցուն (գյուղ-գյուղերը) :

Էներգիա

1. Ո՞ր դեպքում է կատարվում մեխանիկական աշխատանք։Երբ մարմինը շարժվում է ինչ որ ուժի ազդեցությամբ կատարվում է մեխանիկական աշխատանք։
2. Ինչի՞ց է կախված մեխանիկական աշխատանքի մեծությունը։Մեխանիկական աշխատանքի մեծությունը կախված է էներգիայից և անցած ճանապարհից
3. Լուծել խնդիրներ

1․ 200 կմ ճանապարհը գայլը վազում  է 7 ժամում :Որոշել գայլի արագությունը:V=S:t=200/7=20(4)կմ/ժ

2 * Ավտոմեքենան շարժվում է 72կմ/ժ արագությամբ: Ինչ ճանապարհ կանցնի ավտոմեքենան 2 ժ -ում:

2×72=144

Ամբողջ թվերի բաժանումը

671․

+38։(-19)=-2

-600:(-150)=+4

-720:(+120)=-6

-420:(-15)=+28

-531:(+3)=177

672․

-3x-7=21

6x-6=-36

-10×0=0

-9×9+1=-80

-21x-2+3=45

2-3x-6=20

673.

8:(-2)-14:(-7)+(-12):4=-4-(-2)+(-3)=-5

-18:(-9)+16:(-8)-24:(-6)=2+(-2)-(-4)=4

(33:(-3)-40:(-8)):(-3)=(-11-(-5)):(-3)=-6:-3=-2

Դանիել Վարուժան Հասուն արտ

https://soundcloud.app.goo.gl/zBqUc

Առաջադրանքներ

Բառերն ածանցների օգնությամբ այնպես փոխի՛ր, որ անձ ցույց տան: Թվի՛ր այն ածանցները, որոնց օգնությամբ անձ ցույց տվող բառեր ստացար: 

Ա. Երգել-երգիչ, ուսուցանել-ուսուցիչ, նկարել-նկարիչ, գործել-գործարար, բնակվել-բնակիչ, հսկել-հսկիչ, լողալ-լողորդ, վարել-վարորդ, հաճախել-հաճախորդ, գնել-գնորդ, որսալ-որսորդ, պահել-պահակ, սուտ ասել-սուտասան, իշխել-Իշխան, վեպ ասել-վիպասան, այցելել-այցելու, վրեժ առնել-վրիժառու, երկրպագել-երկրպագու:

Օրինակ`երգել-երգիչ, երգչուհի 

Բ. Հունձ-հնձվոր, ուղի-ուղևոր, թագ-թագավոր, զեն(ք)-զինվոր. դատ-դատավոր, ձի-ձիավոր, այգի-այգեպան, հնոց-հնոցապան, ջրաղաց-ջրաղացպան, խանութ-խանութպան, նախիր-նախրապան, ուղտ-ուղտապան, պարտեզ-պարտիզպան, էշ-էշավոր: 
Բառաշարքում առանձնացրու թանձրացական և վերացական գոյականները:

Սեղան, մարդ,  վախ, ուրախություն, վտանգ, բաժակ, քար, սեր, կարոտ, թախիծ, ծառ,  ենթադրություն, սար, օդանավ, հետաքրքություն, ջուր, լուսին, շփոթություն, ժամացույց, հայելի, զարդատուփ, խաղաղություն:

Վերացական

վախ

ուրախություն

վտանգ

սեր

կարոտ

թախիծ

ենթադրություն

հետաքրքրություն

շփոթություն

խաղաղություն

Թանձրացական

սեղան

մարդ

բաժակ

քար

ծառ

սար

օթանավ

ջուր

լուսին

ժամացույց

հայելի

զարդատուփ

Հասուն արտ

Արտըս ոսկո՜ւնէ…
Նըման բոցերու
Ցորենն է բըռնկեր`
Առանց այրելու:

Արտըս ոսկո՜ւնէ…
Երկինքնէ կըրակ.
Հողը խորխոլած
Ծըղոտներուն տակ:

Արտըս ոսկո՜ւնէ…
Քառաշար հասկեր
Քառաշար սաթով
Արև՛են հագեր:

Արտըս ոսկո՜ւնէ…
Բոռ, մեղու, պիծակ,
Քիստերուն մեջեն
Կ’անցնին զերդ փայլակ:

Արտըս ոսկո՜ւնէ…
Մերթկ’ելլե, հովեն,
Դեղձանիկ մը, թի՛ռ,
Ոսկեծուփ ծովեն:

Օրո՜ր, ոսկո՛ւն արտ,
Օ՜ր տուր, հասո՛ւն արտ,
Գամ ոսկիդ հնձեմ
Մանգաղով արծաթ:

Հատուկ և հասարակ գոյականներ

Անհրաժեշտ տեղերում գոյականները գրեք մեծատառով:
Սևանա լիճ, Հայաստանի Հանրապետություն, Թալինի շրջան, հայկական երգարվեստ, Արագածոտնի մարզ, բժշկության հիմնադիր, Մեսրոպ Մաշտոց, Աստվածաշունչ մատյան, Բջնիի բերդ, երևանյան երեկո,  Ներսես Շնորհալի,  Արածանի գետ,  հին գրախանութ, մորաքույր Աննա, Արայի լեռ, Աշոտ Երկաթ, Գարեգին Նժդեհ:
Բառաշարքում ընդգծիր այն հատուկ անունները, որոնք ծագել են հասարակ  գոյականներից:
Մեխակ, Վահագն, Վահան, Շանթ, Մուշեղ, Սաթենիկ, Նվեր, Վրեժ, Հայաստան, Պապ, Պարգև, Ռազմիկ, Արեգ, Մանե, Հայկ, Աստղիկ, Ռազմիկ, Մանուշակ, Հասմիկ, Դավիթ, Սուրեն, Անդրանիկ, Նահապետ, մարտիկ, Մաքրուհի, Թագուհի, Պետրոս, Սարգիս, Մարգարիտ, Արփի, Վարդան, Կորյուն, Գոհար, Ալմաստ, Անահիտ, Զեփյուռ, Անի, Զեյթուն, Հարություն, Հեղինե:

Մեխանիկական աշխատանք և էներգիա

1. Ներկայացրե՛ք մեխանիկական աշխատանքի օրինակներ:Բազմոցը հրել դեպի պատը, ինքնագլոր վարելը։
2. Ի՞նչ բանաձեւով է հաշվարկվում մեխանիկական աշխատանքը:A=F S
3. Ո՞ր դեպքում մարմնի վրա ազդող ուժն աշխատանք չի կատարում:Երբ մարմինը չի շարժվում մեխանիկական աշխատանք չի կատարվում։
4. Ինչո՞ւ են էներգիան եւ աշխատանքը չափում միեւնույն միավորով։Ինչքան էներգիա ունես այնքան աշխատանք կարող ես անել։
5. Ո՞րն է 1 Ջ աշխատանքը: 1Ջ=1Ն X 1մ

Տնային 2

Լուծել խնդիրները

1*

Գտնել ձկան արագությունը, եթե հայտնի է, որ 360 մ երկարությամբ ճանապարհը նա անցավ 40 վարկյանում:

V=S/t=360մ/40վ=9մ/վ

2*
Որքան ճանապարհ կանցնի ինքնաթիռը 4 ժամում, եթե նրա արագությունը 100կմ/ժ է: 

X:4ժ=100կմ/ժ

X=100կմ/ժx4ժ=400կմ